عبدالله. اصلش از لاهیجان است و هم در آنجا شهادت یافته. او راست: یک سخن نشنیدم از وی پیش مردم تا بکی هر زمان نقل دروغی از زبان وی کنم. # ای خوش آن شبها که با افسانه میلی داشتی درد دل میگفتم و افسانه میپنداشتی. (آتشکده آذر ص 168)
عبدالله. اصلش از لاهیجان است و هم در آنجا شهادت یافته. او راست: یک سخن نشنیدم از وی پیش مردم تا بکی هر زمان نقل دروغی از زبان وی کنم. # ای خوش آن شبها که با افسانه میلی داشتی درد دل میگفتم و افسانه میپنداشتی. (آتشکده آذر ص 168)
محمود بن احمد بن موسی حنفی عینی، مکنی به ابومحمد و ملقب به بدرالدین و فاضل عینی. از متبحرین فقهای حنفی است. وی فقیهی است لغوی نحوی وواقف بر دقائق امور و عارف بحقائق علوم که قاضی القضاه دیار مصر بود و نزدیک جامع ازهر یک مدرسه و یک کتابخانه تأسیس نمود و کتابهای خود را وقف آن مدرسه کرد. تألیفاتی دارد. او راست: 1- تاریخ البدر فی اوصاف اهل العصر که در حدود ده مجلد بوده و از اول خلقت شروع کرد و حوادث و وفیات هر سال را به ترتیب سال مینگارد. مخفی نماند که عینی سه فقره کتاب در تاریخ تألیف کرده که هر سه بتاریخ عینی معروف هستند یکی مختصر و آن سه جلد است و دیگر تاریخ عینی صغیر که همین تاریخ البدر است. سیمی یکی تاریخ عینی کبیر موسوم به عقد الجمان فی تاریخ اهل الزمان و این در نوزده مجلد است و نسخۀ خطی آن در 24 جزء در کتاب خانه بایزید در استانبول و بعضی از اجزاء آن نیز در دارالکتب المصریه موجود است، و مؤلف ریحانه الادب آرد: در دو جائی دیدم که تاریخ مکمل شصت جلدی را نیز بدو نسبت داده اند و آن ظاهراً همین عقد الجمان است و شمارۀ مجلد هم البته به اختلاف کتابت نسخه های کتب مختلف میشود. 2 و 3- تاریخ مختصر و تاریخ مکمّل که بدانها اشاره شد. 4- رمز الحقایق فی شرح کنزالدقائق که کتاب کنزالدقائق ابوالبرکات عبدالله بن احمد نسفی را که در فقه حنفی است شرح کرده. 5- شرح درر البحار فی الفروع در فقه حنفی. 6 و 7- شرح شواهد صغیر و شرح شواهد کبیر، و اینها دو فقره شرح است بر شواهد شروح الفیۀ ابن مالک و در کشف الظنون آمده است: الشواهد الصغری والکبری تألیف محمود بن احمد عینی و نام اصلی شواهد کبری، المقاصد النحویه فی شرح شواهد شروح الالفیه و نام اصلی شواهد صغری فرائد القلائد است و در مصر چاپ شده است. 8- عمده القاری در شرح صحیح بخاری. 9- شرح معانی الاّثار. 10- طبقات الحنفیه. 11- طبقات الشعرا. 12- عمده القاری فی شرح صحیح البخاری. وی به سال 855 در 94سالگی در مصر وفات یافت و در مدرسه ای که خود بنا کرده بود مدفون گردید و اینکه تاریخ وفات او در قاموس الاعلام 762 هجری قمری ضبط شده اشتباه ولادت به وفات است، زیرا موافق آنچه در روضات و غیره تصریح کرده اند ولادت او به سال 762 هجری قمری بوده است. (روضات ص 754) (هدیه الاحباب ص 205) (لغات تاریخیه و جغرافیه ج 5 ص 98) (قاموس الاعلام ترکی ج 5 ص 3233) (ریحانه الادب ج 3 ص 146)
محمود بن احمد بن موسی حنفی عینی، مکنی به ابومحمد و ملقب به بدرالدین و فاضل عینی. از متبحرین فقهای حنفی است. وی فقیهی است لغوی نحوی وواقف بر دقائق امور و عارف بحقائق علوم که قاضی القضاه دیار مصر بود و نزدیک جامع ازهر یک مدرسه و یک کتابخانه تأسیس نمود و کتابهای خود را وقف آن مدرسه کرد. تألیفاتی دارد. او راست: 1- تاریخ البدر فی اوصاف اهل العصر که در حدود ده مجلد بوده و از اول خلقت شروع کرد و حوادث و وفیات هر سال را به ترتیب سال مینگارد. مخفی نماند که عینی سه فقره کتاب در تاریخ تألیف کرده که هر سه بتاریخ عینی معروف هستند یکی مختصر و آن سه جلد است و دیگر تاریخ عینی صغیر که همین تاریخ البدر است. سیمی یکی تاریخ عینی کبیر موسوم به عقد الجمان فی تاریخ اهل الزمان و این در نوزده مجلد است و نسخۀ خطی آن در 24 جزء در کتاب خانه بایزید در استانبول و بعضی از اجزاء آن نیز در دارالکتب المصریه موجود است، و مؤلف ریحانه الادب آرد: در دو جائی دیدم که تاریخ مُکمل شصت جلدی را نیز بدو نسبت داده اند و آن ظاهراً همین عقد الجمان است و شمارۀ مجلد هم البته به اختلاف کتابت نسخه های کتب مختلف میشود. 2 و 3- تاریخ مختصر و تاریخ مکمّل که بدانها اشاره شد. 4- رمز الحقایق فی شرح کنزالدقائق که کتاب کنزالدقائق ابوالبرکات عبدالله بن احمد نسفی را که در فقه حنفی است شرح کرده. 5- شرح درر البحار فی الفروع در فقه حنفی. 6 و 7- شرح شواهد صغیر و شرح شواهد کبیر، و اینها دو فقره شرح است بر شواهد شروح الفیۀ ابن مالک و در کشف الظنون آمده است: الشواهد الصغری والکبری تألیف محمود بن احمد عینی و نام اصلی شواهد کبری، المقاصد النحویه فی شرح شواهد شروح الالفیه و نام اصلی شواهد صغری فرائد القلائد است و در مصر چاپ شده است. 8- عمده القاری در شرح صحیح بخاری. 9- شرح معانی الاَّثار. 10- طبقات الحنفیه. 11- طبقات الشعرا. 12- عمده القاری فی شرح صحیح البخاری. وی به سال 855 در 94سالگی در مصر وفات یافت و در مدرسه ای که خود بنا کرده بود مدفون گردید و اینکه تاریخ وفات او در قاموس الاعلام 762 هجری قمری ضبط شده اشتباه ولادت به وفات است، زیرا موافق آنچه در روضات و غیره تصریح کرده اند ولادت او به سال 762 هجری قمری بوده است. (روضات ص 754) (هدیه الاحباب ص 205) (لغات تاریخیه و جغرافیه ج 5 ص 98) (قاموس الاعلام ترکی ج 5 ص 3233) (ریحانه الادب ج 3 ص 146)
از علوم ظاهری بهره مند و اشعارش دلپسند و برادرزادۀ قاضی عبدالله است. مدتی در هندوستان در خدمت پادشاه به منصب کتابداری سرکار سرافراز بوده و آخرالامر در کاشان متوطن شد. این اشعار او راست: درد دل من نهفتنی نیست وین درد دگر که گفتنی نیست بگذشت بهار و وانشد دل این غنچه مگر شکفتنی نیست. # ای همنفسان میدهم امروز نشانی فردا که شوم کشته نهان قاتلم این است. پشت خم، موی سپید، اشک دمادم، یحیی تو بدین هیأت اگر عشق نورزی چه شود. # عاشق آن است که غمگین زید و شاد بمیرد همه عمر بود بنده و آزاد بمیرد باورم نیست که هرچند وفادار نباشد کام شیرین نشود تلخ چو فرهاد بمیرد. # جام و سبو شکسته ام ای مرگ مهلتی تا توبه ای که کرده ام آن نیز بشکنم. # آخر سر خود در ره آن ماه نهادیم اول قدم است آنکه در این راه نهادیم. # گفتی که بس کن خدمتم نتوانم این زارم بکش یا مزد خدمتگاریم یا جرم نافرمانیم. (آتشکدۀ آذر چ شهیدی ص 169)
از علوم ظاهری بهره مند و اشعارش دلپسند و برادرزادۀ قاضی عبدالله است. مدتی در هندوستان در خدمت پادشاه به منصب کتابداری سرکار سرافراز بوده و آخرالامر در کاشان متوطن شد. این اشعار او راست: درد دل من نهفتنی نیست وین درد دگر که گفتنی نیست بگذشت بهار و وانشد دل این غنچه مگر شکفتنی نیست. # ای همنفسان میدهم امروز نشانی فردا که شوم کشته نهان قاتلم این است. پشت خم، موی سپید، اشک دمادم، یحیی تو بدین هیأت اگر عشق نورزی چه شود. # عاشق آن است که غمگین زید و شاد بمیرد همه عمر بود بنده و آزاد بمیرد باورم نیست که هرچند وفادار نباشد کام شیرین نشود تلخ چو فرهاد بمیرد. # جام و سبو شکسته ام ای مرگ مهلتی تا توبه ای که کرده ام آن نیز بشکنم. # آخر سر خود در ره آن ماه نهادیم اول قدم است آنکه در این راه نهادیم. # گفتی که بس کن خدمتم نتوانم این زارم بکش یا مزد خدمتگاریم یا جرم نافرمانیم. (آتشکدۀ آذر چ شهیدی ص 169)
